Dziennik "Staszka" w pdf

Rok temu tradycyjną premierę miały przygotowane przeze mnie do druku wspomnienia pt. Dziennik „Staszka”. Zapiski st. strz. z cenz. Stanisława Wolffa, żołnierza Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” (15 czerwca – 11 października 1943 r.), wstęp i opracowanie Marek Jedynak, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Narodowe w Kielcach, Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach, Kielce-Warszawa 2019.

   

Dziennik „Staszka” to autentyczny zapis wydarzeń z okresu kilku miesięcy (od czerwca do października 1943 r.) służby młodego człowieka w szeregach Armii Krajowej, w owianych sławą Zgrupowaniach Partyzanckich AK „Ponury”. Dwa zeszyty zapisków odnalezione zostały przez Niemców w plecaku Autora, poległego 14 października 1943 r. Przetłumaczone na język niemiecki, przetrwały II wojnę światową. Odnalezione po latach i ponownie przetłumaczone na język polski, w niezwykły i dotychczas nieznany sposób ukazują szlak bojowy oddziałów Armii Krajowej w Górach Świętokrzyskich.

Prymas Stefan Wyszyński i jego związki z Armią Krajową

Po raz kolejny pandemia odciska piętno na nauce. Pisząc artykuł nie spodziewałem się, że nie dojdzie do planowanej na początek czerwca beatyfikacji Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Uroczystość odłożona została na "po pandemii". Bez zmian w planach wydawniczych Instytutu Pamięci Narodowej bez zmian ukazał się jednak "Biuletyn IPN" w całości poświęcony sylwetce "Prymasa Tysiąclecia".

  

W czerwcowym numerze "Biuletynu IPN" znalazł się także mój artykuł poświęcony związkom ks. kard. Stefana Wyszyńskiego z Armią Krajową i ruchem kombatanckim, który rozwinął się pod Jego skrzydłami w latach siedemdziesiątych XX w.

Czasopismo dostępne jest w niemal każdej placówce Poczty Polskiej oraz w salonach sieci EMPiK. Gorąco zachęcam do lektury.

Wokół Wykusu na YouTube

Już w najbliższą sobotę wielu Czytelników bloga Wokół Wykusu spotka się na Wykusie w sercu Puszczy Świętokrzyskiej. W tym roku oficjalne uroczystości odbędą się 12-13 września 2020 r. (więcej informacji i program tutaj).

  

Niecodzienny program obchodów czerwcowych, wymuszony pandemią Covid-19, pozwala na spokojny przyjazd na Wykus. Skłania także do dłuższych spacerów i odwiedzin miejsc pamięci w Lasach Siekierzyńskich. Wychodząc naprzeciw tej propozycji, dodatkowo zapraszam do zapoznania się z historią tamtejszych wojennych mogił.

  

Na kanale Wokół Wykusu na YouTube przedstawiam pierwsze sześć odcinków z cyklu "Śladami walk Armii Krajowej". W kolejnych podcastach opowiadam o pomnikach i losach żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" oraz oddziału ochrony radiostacji ppor. Jana Kosińskiego "Inspektora Jacka". 

Gazeta wykusowa po raz 25

W czerwcu 1996 r. po raz pierwszy ukazała się jednodniówka "Wykus". Od tamtej pory wykusowa gazeta nieprzerwanie towarzyszy nam podczas uroczystości w kolejne rocznice śmierci płk. cc. Jana Piwnika "Ponurego" na Wykusie i w Wąchocku.

  

Od początku na łamach jednodniówki można było przeczytać o wydarzeniach i ludziach związanych ze Środowiskiem Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury"-"Nurt". Z biegiem lat ubywało weteranów. Pozostaje jednak stałe, szerokie grono sympatyków historii Armii Krajowej i ruchu kombatanckiego. Naturalnie także profil gazety w pewnym stopniu uległ modyfikacji. 

Bez względu jednak na numer gazety, zawsze tworzyli ją uczestnicy wykusowych spotkań - my wszyscy, którzy na Wykus przybywamy od lat. I to jest w tym wszystkim najciekawsze, najlepsze! Do tego dołożyć trzeba redakcję, której stałym filarem od początku jest tandem hm. Roman Wróbel (historyk) oraz phm. Miłosz Trukawka (właściciel znakomitego wydawnictwa Impresje.net). W ostatnich latach ich pracę uzupełniają sekretarz redakcji dr Marek Jedynak (historyk), a pieczę korektorską nad całością pełni Katarzyna Ślusarz (filolog polski). 

I w tym miejscu należy serdecznie podziękować i wymienić "kilka" nazwisk osób, które wspierały swoimi działaniami i swoimi artykułami gazetę "Wykus" przez ćwierć wieku. Oto Oni/Wy/Autorzy:

Zmarł ks. Czesław Wala

Ks. Czesław Wala
(fot. Piotr Życieński, IPN)

Odchodzą od nas kolejni świadkowie. Jak podał  serwis Instytutu Pamięci Narodowej, "31 maja 2020 r. w Rudniku nad Sanem zmarł w wieku 84 lat ks. infułat Czesław Wala, twórca i budowniczy sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Kałkowie-Godowie. W 2009 r. uhonorowany przez IPN nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej, przyznawaną za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989". 

Wspominając śp. ks. Czesława Walę należy dodać, że był również wielkim orędownikiem działalności Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury"-"Nurt". Jego współpraca ze środowiskiem zaczęła się już, gdy pełnił posługę wikariusza w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krynkach.

  

80. rocznica śmierci mjr. "Hubala"

Major Henryk Dobrzański "Hubal" - legendarny dowódca na Kielecczyźnie, znakomity kawalerzysta i sportowiec, wytrwały żołnierz, bohater konspiracji powrześniowej lat 1939-1940, "Szalony Major", jak z uznaniem nazywali go Niemcy - poległ w walce 30 kwietnia 1940 r. Dzisiaj przypada 80. rocznica tych tragicznych wydarzeń.

  

Działalność Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego była nie do zaakceptowania przez niemieckiego okupanta. "Szalony Major" operował stosunkowo niedaleko od Spały, gdzie ulokowane zostało Dowództwo Okręgu Wojskowego w Generalnym Gubernatorstwie (Wehrkreiskommando in Generalgouvernement). Od lutego 1940 r. miejscowości w rejonie działalności oddziału (m.in. Jaśkowice, Marysin, Opoczno, Studzianna) stały się miejscem łapanek i wywózki mieszkańców na przymusowe roboty do III Rzeszy bądź zsyłkę do obozów koncentracyjnych.

Rocznica śmierci mjr. Eugeniusza Kaszyńskiego "Nurta"

Na emigracji politycznej w Londynie 24 marca 1976 r., w wieku 67 lat, zmarł cichociemny mjr Eugeniusz Gedymin Kaszyński "Nurt", "Mur", "Zygmunt", ostatni dowódca Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" i ostatni dowódca 2 Pułku Piechoty Legionów AK. 

   

Pochowany został 2 kwietnia 1976 r. na Cmentarzu Gunnersbury w zachodniej dzielnicy Londynu – Ealing. Informacje o jego śmierci w krótkim czasie dotarły do Polski. Kombatanci skupieni wokół Wykusu w kościołach w całym kraju zamówili Msze święte za duszę swego dowódcy.

Po grobach bohaterów?

Pomnik Partyzantom na cmentarzu parafialnym w Końskich jest mi bliski od najmłodszych lat. Dorastałem patrząc na monument przedstawiający mężczyznę z orłem na ramieniu. Jako młody harcerz pełniłem przy nim także warty honorowe. Zawsze, gdy tam jestem, zapalam światło dla chłopców od "Robota".

   

O okolicznościach powstania pomnika dłuta prof. Wojciecha Aleksandra Durka pisałem na blogu Wokół Wykusu już w 2010 oraz w 2013 roku. Polecam gorąco te dwa artykuły zanim zaczną Państwo czytać dalej poniższy wpis. Wydawało się bowiem, że wszystko już zostało o pomniku powiedziane...