środa, 13 lutego 2013

Komisja Historii Kobiet w Walce o Niepodległość

Podczas jednej z moich ubiegłorocznych wizyt w Archiwum Akt Nowych w Warszawie miałem okazję bliżej zapoznać się ze zbiorami Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość, która ma swoją siedzibę przy AAN od 2001 r.
     
Nim napiszę o dokumentach, należy i warto powiedzieć, że Komisja powstała w 1969 r. z inicjatywy płk/gen. bryg. Marii Wittek, Komendantki Wojskowej Służby Kobiet KG AK. Pani Generał skupiła wokół swojej osoby grono oddanych badaczek i badaczy, którzy przez kilkadziesiąt lat gromadzili dokumenty do dziejów - jak sama nazwa wskazuje - kobiet w walce o Niepodległość (szerzej i ciekawie o historii Komisji można przeczytać na stronie AAN). Za swoją działalność Komisja w 2003 r. otrzymała nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej.
   
Wymiernym efektem dotychczasowych działań zespołu był wydany w 1988 r. Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, pod red. Hanny Michalskiej, Marii Stopień, Bożeny Tazbir-Tomaszewskiej, Wandy Turkowskiej i Wacławy Zastockiej. W słowniku znalazły się również (w oparciu o zbiory Komisji) biogramy kobiet związanych z oddziałami AK "Ponurego" i "Nurta":
  • Halina Marta Łopacińska "Łotyszka"
  • Marchewka z d. Adamska Emilia Maria "Emilia"
  • Snopkówna Jadwiga "Dziunia"
  • Snopkówna Maria "Mery"
  • Ludmiła Bożena Stefanowska "Zjawa"
  • Grażyna Maria Śniadecka "Grażyna", "Marta"
   
Obecnie Komisja przygotowuje II tom słownika. Stąd też i moja wizyta w tym interesującym miejscu. Po całodziennej kwerendzie udało się w katalogach kartkowych odnaleźć nazwiska kobiet, które przeżyły II wojnę światową i z różnych powodów zostały przypisane przez członkinie Komisji do "Kedywu" Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK, Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" i I batalionu 2 pp Leg. AK "Nurta". Zamierzam w najbliższym czasie przyjrzeć się dokładniej ich życiorysom i przygotować do II tomu jak największą liczbę biogramów. Poniżej podaję nazwiska odnalezionych pań:
gen. bryg. Maria Wittek
  • Baworowska Maria
  • Ceglarska Wanda
  • Chachaj z d. Nawratil Edyta "Baśka"
  • Czerwińska z d. Czaczkowska Danuta "Szarotka"
  • Czerwonka z d. Bratkowska Janina "Janka"
  • Dankowska Regina
  • Dąbrowska Halina
  • Gola z d. Detka Helena "Krysia"
  • Gołębiowska Krystyna "Krysia"
  • Grudzińska z d. Jacuńska Anna Maria "Zenka"
  • Hebdowska-Popek Leokadia "Aida"
  • Kazimierska Maria "Marysia"
  • Kielasińska Grażyna
  • Kowalska z d. Dubiska Maria "Maryla"
  • Kozłowska Jadwiga "Wiśka"
  • Krogulec z d. Starosz Maria "Marta"
  • Lubowicka z d. Mirecka Anna "Hanka", "Barbara"
  • Materek Irena
  • Materek Wacława
  • Mirowska Maria "Marylka", "Maryna"
  • Mokrzycka Zofia "Angielka"
  • NN "Zorza"
  • Osiecka
  • Pałac z d. Prusator Eliza "Ela", "Lucyna"
  • Pałysiewicz-Kazimierska Maria "Marysia"
  • Pomianowska Wanda Salomea "Warta"
  • Pytlakowska Anna "Baśka"
  • Rachtan z d. Witebska Krystyna Maria "Justyna", "Jaskier"
  • Skalska Zofia "Zosia"
  • Słoniewska Wanda
  • Sojecka z d. Ostachowska Hanna "Ewa"
  • Stambuldzys Matylda "Matylda"
  • Starosz Anna "Antena"
  • Stefanowska-Rybus z d. Wasilewska Józefa "Poranek"
  • Stępień Janina "Lala"
  • Świderska z d. Stankiewicz Łucja "Karolina"
  • Witecka z d. Olbrycht Krystyna "Przekora"
  • Wójcik Zofia
  • Zajączkowska z d. Wieczorek Leokadia "Loda"
  • Żelazko Henryka "Emilia"
Jeżeli ktoś z Państwa dysponuje informacjami na temat wyżej wymienionych sanitariuszek, łączniczek, czy "skrzynkarek", proszę o kontakt via e-mail. Każda, choć najdrobniejsza, wiadomość będzie ważna. Jak widać, pracy jest bardzo dużo, a do końca roku zostało już 10 miesięcy.

PS.
Zazwyczaj tekstów nie wzbogacam taką liczbą fotografii. Tym razem zrobiłem to specjalnie, chcąc Państwu pokazać jak wyglądają zakamarki jednego z największych archiwów w Polsce - Archiwum Akt Nowych.







Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.