Halina Marta Łopacińska "Łotyszka"

Bardzo mało się mówi o kobietach w lesie. Sięgnąłem dziś do Słownika uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej i przypomniałem sobie o kobietach związanych ze Zgrupowaniami Partyzanckimi AK "Ponury". Jedną z nich była łączniczka Halina Marta Łopacińska "Łotyszka".
   

Córka Kazimierza Burby (Burba) i Zofii Wronowskiej, ur. 8 stycznia 1908 r. w Rydze. Ukończyła gimnazjum w Wilnie, a następnie Wydział Prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Żona oficera Wojska Polskiego, lotnika służącego w czasie II wojny światowej w RAF w Wielkiej Brytanii.

   

Podczas okupacji mieszkała początkowo w powiecie brasławskim. Od lata 1942 r. w służbie V odcinka Wydzielonej Organizacji Dywersyjnej „Wachlarz” w okolicach Turmont i Brasławia. Opiekowała się m.in. rannym cichociemnym – kolegą jej męża. Pilotowała go do Warszawy.
  

Od jesieni 1942 r. w łączności KG AK w Warszawie. W maju 1943 r. oddelegowana w Góry Świętokrzyskie jako łączniczka pomiędzy zgrupowaniami a KG AK.
   

Aresztowana 16 września 1943 r. na skraju lasów siekierzyńskich od strony Wąchocka, w trakcie II obławy na ZPAKP. Wracała wówczas z wiadomościami z KG AK. Razem z nią zatrzymani zostali kpr. pchor. „Gandhi” i pchor. Wojciech Olbrycht „Kosa” stanowiący jej ochronę. Mężczyźni zdołali uciec Niemcom, którzy ich otoczyli. „Łotyszka” została po obławie przewieziona do siedziby Gestapo w Radomiu, gdzie przetrzymywana była do grudnia 1943 r. W trakcie śledztwa nie przyznała się do niczego. Niemcy nie znaleźli także meldunków dobrze zaszytych w jej torebce.
   

Została wywieziona do KL Auschwitz (numer obozowy 72274). 17 stycznia 1944 r. zmarła na „pęcherzycę” i tyfus.


____________________

Bibliografia:

• Halina Michalska, Maria Stopień, Bożena Tazbir-Tomaszewska, Wanda Turkowska, Wacława Zastocka, Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, Warszawa 1988, s. 249.
• C. Chlebowski, Wachlarz. Monografia Wydzielonej Organizacji Dywersyjnej Armii Krajowej wrzesień 1941 ‒ marzec 1943, Warszawa 1990, s. 353.
• C. Chlebowski, Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie, Warszawa 1988, s. 282–283.

  
Fotografia pochodzi również ze Słownika uczestniczek..., s. 249.