Wokół Wykusu: Pseudonimy z kapliczki na Wykusie

W 2009 r. wydałem broszurę Kapliczka na Wykusie. Wokół powstania Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”. Jej tematem przewodnim była realizacja inicjatywy ufundowania, odsłonięcia i poświęcenia kapliczki Matki Boskiej Bolesnej, patronki żołnierzy Armii Krajowej. Stało się to 15 września 1957 r. Dzień ten uznawany jest także za symboliczną datę powstania Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej "Ponury"-"Nurt.

Z pewnością każdy, kto choć raz był na Wykusie, przyglądał się kapliczce. Ściany wykonane z piaskowca w dwóch kolorach tj. białym i czerwonym. W części dolnej frontu tablica z piaskowca o treści: "Ku czci poległych na polu chwały w latach 1943-1944 żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK dowodzonych przez "Ponurego" i "Nurta" pomnik ten wznieśli towarzysze broni. Wykus dn. 15 IX 1957 [r.]".

W części górnej frontu pomnika umieszczony jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej wykonany polichromią. Nad freskiem, na fryzie wieńczącym pomnik napis "Przechodniu! Ponieś wieść, że zginęliśmy za Ojczyznę". Część boczna kapliczki oraz tył wykonane z piaskowca jako bloki czyste. Przykrycie wykonane dachówką felcówką. Szczyt ozdobiony krzyżem brązowym. Całość uzupełniają ciosy kamienne, na których zostały wyryte pseudonimy poległych...

No dobrze. Zatem ile jest tych pseudonimów? Czy ktoś z Państwa zastanawiał się kiedyś nad ich liczbą? Swego czasu znalazłem w którymś opracowań, że jest ich 123 (tyle, co lat zaborów). Czy rzeczywiście? Zdecydowałem się wreszcie je policzyć. Okazuje się, że na ścianach kapliczki na Wykusie jest 135 pseudonimów!

Sporządziłem ich zestawienie, które z kolei porównałem z bazą danych, którą posiadałem już wcześniej. Pracując nad słownikiem biograficznym żołnierzy "Ponurego" i "Nurta" w większym lub mniejszym stopniu sporządziłem niemal 900 biogramów (w tym żołnierzy "Inspektora Jacka"). Ku mojemu zdziwieniu, aż 20 pseudonimów z kapliczki nie pokryło się w ogóle z dotychczas ustalonymi nazwiskami lub osobami o nieustalonych nazwiskach, ale znanych pseudonimach.

Załączam poniżej pełną nazwisk osób, których pseudonimy wykute zostały na ścianach kapliczki oraz listę tych pseudonimów, których nie zdołałem zidentyfikować. Być może ktoś z Państwa pomoże w ustaleniu kolejnych nazwisk lub przydziałów osobowych upamiętnionych żołnierzy AK. Oczywiście w takim przypadku proszę o kontakt via e-mail.

Pseudonimy zidentyfikowane:

Adamski Tadeusz „Longin”
Alkiewicz Stanisław „Kniaź”
Bąderski Mieczysław „Sobieski”
Buczek Józef „Przerwa”
Bzinkowski Marian „Cygan” lub Maciejski Jan „Cygan” [?]
Ciszek Jerzy „Gryf” lub Lipiński Grzegorz „Gryf” [?]
Czaczko Stanisław „Kolejarz”
Domagała Antoni „Alfred”
Domagała Józef „Wilk”
Downar Piotr „Azorek”
Dróżdż Stanisław „Kaptur” lub Łubniewski Bronisław „Kaptur” [?]
Dudek Zygmunt „Poker”
Duś Zbigniew „Sierpień”
Dziuba/Dziublin Józef „Kozak”
Fudala Zygmunt „Hipek”
Gil Bronisław „Bruno”
Gołębiewski Tadeusz „Sokół”
Hajdenrajch Władysław Jerzy „Kruk”
Herman Stefan „Jeleń” lub Wites Jan „Jeleń” lub NN „Jeleń” [?]
Hop Albin „Stefanowski”
Idrian/Indrian Janusz „Janusz”
Iryszew/Iryszek Stanisław „Żbik” II
Iwan Antoni „Zdzich”
Iwan Józef „Skała”
Jakubowski Stefan „Kampel”
Jastrzębski Aleksander „Alan”
Jencz Tadeusz „Allan”
Jurczyński Witold „Czajek”
Kasza Roman „Wacek”
Kędzierski Stanisław „Ryś” lub Łyżwa Tadeusz Jan „Ryś” lub Fert Ryszard „Ryś” lub Ziomek Józef „Ryś” [?]
Kołkowski Stanisław „Pigół”
Kosiński Jan „Jacek”
Kowalski Józef „Wąsik”
Kowalski Stanisław „Czarny I”
Kozera Wojciech „Niewadziuk”
Krogulec Stefan „Mietek” lub Cieślik Marian „Mietek” [?]
Kubski Zygmunt „Wisłok”
Kwiatkowski Jan „Zmora”
Lange Tadeusz „Szyling”
Lewiński Jan „Zawierucha” [wpisany omyłkowo, przeżył wojnę]
Lewiński Jerzy „Jurek”
Łakomiec Jan „Noc”
Łopacińska Halina Marta „Łotyszka”
Łubniewski Stanisław „Bartek”
Łyżwa Marian „Żbik” I
Makuch Stefan „Czarny” II lub Szymanowicz Zbigniew „Czarny” II
Malarecki Stanisław „Krzych”
Marchewka z d. Adamska Emilia Maria „Emilia”
Margula Alfred „Kanarek”
Materek Jan „Olszyna”
Materek Marian „Komar”
Mączka Bolesław lub Witkowski „Budrys” [?]
Michta Piotr „Wojtek”
Modzerowski Bogusław „Szczerba”
Niedzielski Karol „Dobosz”
Niedzielski Rafał „Rafał”
Niepokoyczycki Bohdan „Orkan”
NN „Bosman”
NN „Krakowiak”
NN „Lis” I
NN „Listek”
NN „Mariasz”
NN „Pilot”
NN „Sowa”
NN „Świt”
NN „Tońko”
NN „Wars”
NN „Wyżerk”
NN „Zygmunt”
Nowak Władysław „Mech”
Obara Stefan „Stefan”
Okólski/Okulski Władysław „Wicek”
Orłowski Jan „Urban”
Orłowski Stanisław „Dantis”
Pacan Marian „Orzełek”
Pałysiewicz Antoni „Mikołaj” lub Tyszkiewicz Eugeniusz „Mikołaj” lub NN „Mikołaj” [?]
Pałysiewicz Kazimierz „Andrzej” lub Pałysiewicz Mikołaj „Andrzej” [?]
Pałysiewicz Roman „Rom”
Pasek Andrzej „Jędrek”
Paterkowski Zdzisław „Dąb”
Peliksze Z. „Katylina”
Pietras Józef „Niwa”
Pisarek Jan „Jabłonka”
Piwnik Jan „Ponury”
Pytkowski Zbigniew „Pirat”
Pytlakowski Adam „Adaś” II
Rachubiński Edmund „Dobiecki”
Rogowski Jan „Czarka”
Rychter Janusz „Jasiek”
Rzeszowski Henryk „Gaik”
Sańpruch Józef „Marek”
Serafin Tadeusz „Korner”
Sokół Stanisław „Oko”
Spychaj Bronisław „Marynarz”
Stefanowska Ludmiła „Zjawa”
Stefanowski Władysław „Jawa”
Suwalski Konrad „Mruk”
Szwiec Waldemar „Robot”
Śniadecka Grażyna „Grażyna”
Śpiewak Stanisław „Kazik”
Świtek Julian „Kolcik”
Toborek Zdzisław Bogumił „Sylwester”
Waciński Stanisław „Jurand”
Walocha Edmund „Tadek” lub Iwan Adam „Tadek” [?]
Wasilewski Władysław „Oset”
Wiśniewski Zygmunt „Węgorz” lub Szlifierski Tadeusz „Węgorz” [?]
Wolf Adam „Adaś”
Wolf Stanisław „Staszek”
Wołkow Arkadiusz „Arkadij”
Zacharski Andrzej „Jastrząb” I
Zacharski Stefan „Józek”
Zackiewicz Bronisław „Ignac”
Zajcew Jan „Zając”
Zieliński Bolesław „Kret”
Żołądek Albin „Boruta”

Pseudonimy niezidentyfikowane:

„Albin”
„Andriew”
„Domański”
„Hempel”
„Jastrząb” II
„Kazik” [prawdop. powtórzony pseudonim]
„Kniaź” [prawdop. powtórzony pseudonim]
„Lange”
„Lis” II
„Lutek”
„Marcin”
„Marian”
„Miś”
„Niwa” [prawdop. powtórzony pseudonim]
„Paw”
„Sen”
„Sowa” II
„Władek”
„Wojtek” I
„Wyrwa”

sobota, 23 marca 2013

Pseudonimy z kapliczki na Wykusie

1 komentarz:

Nurt historii - czas na zmiany