Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

W dniach 12-13 lipca miały miejsce uroczystości żałobne w rocznicę pacyfikacji Michniowa i śmierci 204 mieszkańców tej świętokrzyskiej wsi. Obecnie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie podlega pod Muzeum Wsi Kieleckiej. Trwają tam prace budowlane, dzięki którym niebawem powstanie nowoczesne muzeum martyrologiczne przedstawiające zagładę wsi polskiej w latach 1939-1945. Plany nowego mauzoleum są naprawdę imponujące. 

Tymczasem (w natłoku wakacyjnych zajęć*) udało mi się wyszperać w "Słowie Ludu" (organie prasowym KW PZPR w Kielcach) wiadomości z 1988 r. Wówczas to zatwierdzono projekt mauzoleum o gigantycznym jak na ówczesne warunki rozmachu.

Już 8 lutego 1988 r. ogłoszono, iż wybrany został projekt pomnika w Michniowie. Decyzją Kolegium Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Związków Twórczych SARP, Związku Artystów Rzeźbiarzy i Towarzystwa Urbanistów Polskich wybrano rzeźby pt. „Pieta Michniowska”, „Rozstrzelanie” i „Oskarżenie” autorstwa artysty rzeźbiarza Wacława Staweckiego i architekta Mariana Pamuły [1]. Rzeźby stanowić miały tryptyk prowadzący do mauzoleum.

   

Sam budynek miał być imponujący. Przypominał rękę rolnika leżącą na ziemi i zaciskającą się w pięść. Symbolizować to miało obronę polskiej ziemi. jednocześnie rzeźba na centralnym placu mauzoleum przypominająca uniesione do nieba ręce odzwierciedlać miała rozpacz i błagania zgładzonych mieszkańców polskich wsi. Sam gmach, złożony z 5 pawilonów (biblioteka, sale wystawiennicze, część naukowo-badawcza) umiejscowiony miał być na wzgórzu pomiędzy Michniowem a trasą E7 tak, aby przejeżdżający drogą Kraków - Warszawa widzieli z daleka wzniesione ku górze ręce.

Rozpoczęcie olbrzymiej budowy zaplanowano na kwiecień 1989 r., a jej oddanie do użytku i odsłonięcie pomnika na lipiec 1993 r. Transformacja lat 1989/1990, dewaluacja złotego i kryzys gospodarczy przekreśliły wszelkie plany [2]. W Michniowie powstała jedynie pieta i budynek administracyjny, do którego przeniesiono zgromadzone eksponaty. Dziś budynek administracyjny już jest odnowiony, a za nim trwają prace budowlane. Myślę, że za kilka lat będzie można zwiedzać już nowoczesne mauzoleum, które nie ma odpowiednika w skali Polski.

________________________

Przypisy:
[1] b.a., Projekt mauzoleum w Michniowie coraz bliższy realizacji, „Słowo Ludu” 8 II 1988 r., nr 31, s. 1, 4; (PAP), Mauzoleum w Michniowie będzie otwarte w 1993 r., „Słowo Ludu” 2 III 1988 r., b.s.
[2] (j.k.) [Jerzy Kozera], „Pieta Michniowska” zatwierdzona przez rzeczoznawców, „Słowo Ludu” 29 II 1988 r., nr 49, s. 1, 4.

Rys. Marian Pamuła, „Słowo Ludu” 29 II 1988 r., nr 49, s. 1. 




*Ze względu na przerwę wakacyjną może być nieco mniej postów. Obiecujemy, że od września ruszamy z kolejną porcją ciekawostek i informacji.