Zmarł Henryk Fąfara "Sokolik"

"Ponury" i "Nurt" znów w Niebie zwołali zbiórkę... Dzisiaj rano zmarł Henryk Fąfara "Szczygieł", "Sokolik", jeden z najmłodszych żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury".

  

Henryk Fąfara urodził się 15 czerwca 1929 r. we Wzdole Rządowym w gm. Bodzentyn w pow. kieleckim w rodzinie Józefa i Heleny. Uczył się w Szkole Powszechnej we Wzdole Rządowym. W chwili wybuchu II wojny światowej miał 10 lat. Podczas wojny obronnej 1939 r. w walkach pod Warszawą poległ jego brat Stanisław. Chcąc pomścić brata, w 1943 r. wstąpił do oddziału GL im. Ziemi Kieleckiej pod dowództwem ppor. Ignacego Robba „Narbutta”. Chcąc dostać się do oddziału, skłamał odnośnie swojego wieku. W oddziale otrzymał pseudonim „Szczygieł”. Przygoda z partyzantką skończyła się, gdy odnalazła go w leśnym obozie matka i wyjawiła prawdę dowódcy. Na pewien czas powrócił do rodzinnego domu.

Bohaterowie tamtego Września

Kilka tygodni temu przesyłałem Państwu pozdrowienia ze studia Radia Kielce. Dzisiaj mogę już oficjalnie zaprosić Państwa przed radioodbiorniki na audycję pt. „Bohaterowie tamtego Września”. 

  

Przez cały 2019 rok w każdą niedzielę i święta o godz. 9.30 na falach 101,4 FM na antenie Radia Kielce emitowane będą audycje dokumentalne poświęcone żołnierzom Kielecczyzny, którzy brali udział w wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku.

Łopuszański Grudzień

Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Łopusznie oraz wójt Gminy Łopuszno zapraszają na uroczystość pn. "Łopuszański Grudzień". Uroczystość swoją nazwą bezpośrednio nawiązuje do tradycji "Koneckiego Września" (od 1984 r.) i młodszego "Niekłańskiego Października". Jest też związana z wydarzeniami, które rozegrały się 14 października 1943 r. na Ziemi Niekłańskiej.

Obywatelki i obywatele... - akowcy wobec stanu wojennego

"Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zwracam się dziś do Was jako żołnierz i jako szef rządu polskiego. Zwracam się do Was w sprawach wagi najwyższej. Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią..." - tymi słowami gen. broni Wojciech Jaruzelski obwieścił w mediach wprowadzenie stanu wojennego nocą z 12 na 13 grudnia 1981 roku.

  

Nie o samym stanie wojennym chciałem napisać tym razem, lecz o postawach jakie decyzja generała wyzwoliła wśród weteranów. Truizmem będzie stwierdzenie, że kombatanci Armii Krajowej w większości wyrażali swoje oburzenie, zakłopotanie czy zatroskanie o losy Polski. Nie wszyscy jednak w kraju byli przeciwnikami PZPR. Znalazła się grupa osób reprezentujących różne kręgi społeczeństwa - aktorzy, naukowcy itp., popierających wprowadzenie stanu nadzwyczajnego.

Niezwykła kobieta. Gen. Elżbieta Zawacka (1909-2009)

Emisariuszka komendanta głównego ZWZ do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, organizatorka kurierskich szlaków zachodnich, jedyna kobieta wśród Cichociemnych – spadochroniarzy AK, żołnierz Komendy Głównej ZWZ–AK, powstaniec warszawski, uczestniczka II konspiracji niepodległościowej, więzień okresu stalinowskiego, wybitna andragog, wieloletnia społeczniczka, inicjatorka powstania Fundacji „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, generał brygady Wojska Polskiego. Niezwykła kobieta, która jeszcze za życia stała się legendą - generał Elżbieta Zawacka "Zo", "Zelma", "Sulica".

Wystawa o "ojcu cichociemnych" płk. Józefie Hartmanie

Chciałbym dzisiaj zaprosić Państwa do Archiwum Państwowego w Kielcach na wernisaż wystawy pt. W służbie Rzeczypospolitej. Pułkownik Józef Hartman 1898-1979. Otwarcie wystawy odbędzie się 28 listopada 2018 r. o godz. 16.00 w siedzibie Archiwum Państwowego w Kielcach przy ul. Kusocińskiego 57.

Wystawa Iwony Pogorzelskiej pt. W służbie Rzeczypospolitej. Pułkownik Józef Hartman 1898-1979 prezentuje sylwetkę Polaka - żołnierza z poświęceniem realizującego swój podstawowy obowiązek - służbę Ojczyźnie. Pułkownik Józef Hartman, syn Ziemi Świętokrzyskiej, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, adiutant prezydenta RP Ignacego Mościckiego, komendant ośrodka szkoleniowego kursów walki konspiracyjnej w Audley End w Wielkiej Brytanii, zwany „ojcem cichociemnych” był ucieleśnieniem cnót oficerskich, wszystkiego, co najpiękniejsze w pokoleniu odrodzonej Rzeczpospolitej.

Zmarła Lucyna Jerka "Żywia"

Lucyna Jerka "Żywia"(źródło: Muzeum
Powstania Warszawskiego)

Dzisiaj, 17 listopada 2018 r. w Warszawie zmarła sanitariuszka Lucyna Jerka z d. Korzhals "Żywia". Żyła 93 lata. Podczas Powstania Warszawskiego służyła jako w punkcie opatrunkowym przy ul. Oszmiańskiej w 2 Rejonie VI Obwodu Praga Okręgu Warszawskiego AK. Po kapitulacji powstania trafiła razem z siostrą na Kielecczyznę, we Włoszczowskie.

Znalazły schronienie w domu innej rodziny wypędzonej wcześniej z Poznańskiego. Około listopada 1944 r. nawiązały bezpośredni kontakt z pozostającymi w tym rejonie żołnierzami rozformowanego już 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Jako sanitariuszka została skierowana do pomocy w szpitaliku w Dzierzgowie k. Jędrzejowa. Placówka ta oficjalnie działała pod auspicjami Rady Głównej Opiekuńczej. Faktycznie była jednak schronieniem dla żołnierzy AK chorych i rannych w bitwach pod Lipnem i Chotowem w ostatnich dniach października 1944 r.

Polskie świętowanie pod niemiecką okupacją

W 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości zapraszam Państwa serdecznie do zapoznania się z moim opracowaniem na temat obchodów Narodowego Święta Niepodległości podczas II wojny światowej. Materiał oparty o kilka przypadków z Kielecczyzny dobrze pokazuje, że dzisiaj możemy być wdzięczni naszym przodkom, bo możemy ten ważny dla Polaków, dla narodu polskiego, dzień czcić w sposób dowolny. Przede wszystkim jednak w ogóle możemy go czcić.

 

Polskie Państwo Podziemne podczas II wojny światowej zarówno instytucjonalnie, jak i dzięki samodzielnej aktywności jego członków, dbało o kultywowanie patriotycznych postaw. Kolejne okupacyjne rocznice przedwojennych świąt były najlepszą okazją do tego, by pokazać Polakom, że Naród Polski wciąż istnieje. Że pomimo trwającej wojny, przygotowuje się do walki o odzyskanie niepodległości.

Suchedniowskie rody - Ostachowscy

Rocznica stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości to ciąg zdarzeń o znaczeniu ogólnokrajowym i europejskim. Nie byłoby jednak możliwe dokonać rzeczy wielkich bez mniejszych kroków - bez wkładu obywateli, którzy swoją postawą i dokonaniami dołożyli cegiełkę do dzieła odbudowy państwowości polskiej.

 

Dlatego bardzo mi przyjemnie, że mogę zaprosić Państwa na wystawę związaną z rodem mającym wkład zarówno w walki Legionów Polskich, jak i polski parlamentaryzm doby II Rzeczypospolitej, a także służbę w szeregach Armii Krajowej.

  

Dołączając się do zaproszenia informuję, że Wojewódzki Dom Kultury im. Józefa Piłsudskiego w Kielcach zaprasza na wernisaż wystawy Suchedniowskie rody - Ostachowcy. Spotkanie pokoleń pod znakiem Niepodległa. Wernisaż odbędzie się 5 listopada 2018 r. o godz. 18.00 w holu dolnym WDK. Wystawa czynna będzie do 18 listopada 2018 r. 

Oczywiście dla porządku należy wspomnieć, że żołnierzem Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" i 2 kompanii I batalionu 2 pp Leg. AK był Bogdan Ostachowski "Puer", a jego siostra Hanna Ostachowska-Sojecka "Ewa" była łączniczką Zgrupowań i batalionu "Nurta". Ich ślady na pewno także odnajdą Państwo na awizowanej wystawie.

 

Serdecznie zapraszam!

XXVIII Konferencja naukowa "Polskie zmagania o niepodległość w XX wieku"

Emigracja zarobkowa przełomu XIX i XX w., "Błękitna Armia", wojna polsko-bolszewicka, handel artykułami tytoniowymi, złotnictwo i galwanizacja, branża rozrywkowa na najwyższym poziomie, wioślarstwo, pływactwo, loże masońskie, wywiad wojskowy, ratowanie życia, pobyt w obozie jenieckim, ukrywanie brytyjskich i amerykańskich jeńców, służba w szeregach AK, działalność polityczna, społeczna i charytatywna, a wreszcie odwaga do czynów nieprzeciętnych. Dla mnie były to same nieznane wcześniej fakty, informacje i odkrycia. By o tym wszystkim opowiedzieć będę miał tylko 30 minut... Tak w skrócie przedstawia się mój referat pt. Rodzina Szwieców - mieszkańcy toruńskich Rybaków.

 

Będę miał zaszczyt wygłosić go na nadchodzącej wielkimi krokami XXVIII Konferencji naukowej "Polskie zmagania o niepodległość w XX wieku", organizowanej 16 listopada 2018 r. w Toruniu przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej oraz Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (którego jestem absolwentem).

Zygmunt Fudala "Hipek" - brat Terencjusz OFM Conv.

św. o. Maksymilian Kolbe
(źródło "Gość Niedzielny")

 

Dzisiaj – 19 października – obchodzimy po raz pierwszy Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych. Święto państwowe zostało ustanowione 4 października 2018 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej święto „w hołdzie Duchownym Niezłomnym – bohaterom, niezłomnym obrońcom wiary i niepodległej Polski”.

 

Chciałbym Państwu z tej okazji przybliżyć postać jednego z duchownych, który służył w szeregach Oddziału Partyzanckiego AK „Chłopcy z lasu” pod dowództwem ppor. Euzebiusza Domoradzkiego „Grota”.

75. rocznica śmierci "Robota" i Jego żołnierzy

14 października przypada smutna, ale i ważna dla mnie rocznica. 75 lat temu, 14 października 1943 r. nad ranem pod Wielką Wsią w powiecie koneckim zginęli ppor. cc. Waldemar Mariusz Szwiec „Jakub”, „Robot” oraz jego żołnierze st. strz. rez. Piotr Downar „Azor”, kpr. Janusz Rychter „Jasiek”, st. strz. z cenz. Stanisław Aleksander Wolff „Babiński”, „Staszek” oraz st. strz. Grażyna Maria Śniadecka „Marta”, „Grażyna”.

  

Od Ich losów zaczęła się moja przygoda z historią Armii Krajowej. Dzisiaj mogę moim dzieciom przekazywać wiedzę o bohaterach spod znaku AK w sposób nieskrępowany i dokładny. W ciszy i zadumie wybrałem się z nimi, by uczcić poległych żołnierzy. Cześć Ich pamięci!

  

O ostatniej walce ppor. "Robota" pisałem kilka lat temu. Zachęcam do lektury artykułu Obława na Jakobbande.

Najnowsze ustalenia odnośnie ostatnich dni Waldemara Szwieca i Jego żołnierzy pojawią się już wkrótce. Książka Dziennik "Staszka" jest już w składzie.

Ppłk cc. Leopold Krizar "Czeremosz" zostanie upamiętniony

Chciałbym tym razem zaprosić Państwa na uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej ppłk. cc. Leopoldowi Krizarowi "Czeremoszowi". Zginął śmiercią spadochroniarza podczas operacji lotniczej krypt. "Poldek 1" nocą 16/17 października 1944 r. W trakcie desantowania zaplątał się w taśmy statyczne pozostałe na zewnątrz samolotu po jego poprzednikach. Przez kilkadziesiąt kilometrów ciągnięty był za statkiem powietrznym, aż wyrzucający odciął wszystkie taśmy i zamknął drzwi. Ppłk "Czeremosz" spadł w Lesie Kólcowodka. Jego zwłoki odnalezione zostały 22 października 1944 r.

Prawda czasu i prawda ekranu. Dyskusje

Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej zaprasza szkoły i uczniów oraz mieszkańców miasta do udziału w spotkaniu pt. Prawda czasu i prawda ekranu. Dyskusje. Odbędzie się ono w środę 10 października 2018 r. w Miejskim Centrum Kultury w Skarżysku-Kamiennej. W programie m.in.:

• 9.00-10.30 - Panel dyskusyjny Spór o historię. Wokół zagadnienia polityki historycznej. W dyskusji udział wezmą: dr Piotr Kardyś (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), dr Marek Jedynak (Instytut Pamięci Narodowej w Kielcach), red. Dominik Czapigo (Ośrodek KARTA)

Zmarł Jacek Edward Wilczur "Kazik Lwowiak"

25 września 2018 r. w Warszawie zmarł Jacek Edward Wilczur „Kazik Lwowiak”. W 1943 r. był żołnierzem II Zgrupowania ppor. cc. Waldemara Szwieca „Robota” w Zgrupowaniach Partyzanckich AK „Ponury”. W 1944 r. służył w oddziale Batalionów Chłopskich ppor. Stefana Madeja „Jerzego”, a podczas akcji „Burza” był już w I batalionie 2 Pułku Piechoty Legionów AK kpt. cc. Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”. Po wojnie przez chwilę był w „ludowym” Wojsku Polskim, zbiegł za granicę i służył w 1 Dywizji Pancernej gen. dyw. Stanisława Maczka.

Zmarł Zdzisław Dydo "Bliski"

„Ponury” i „Nurt” zwołali po raz kolejny zbiórkę w Niebie… 15 września 2018 r. w wieku 94 lat zmarł Zdzisław Dydo „Bliski”, żołnierz 4 kompanii I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów AK i jeden z ostatnich na Kielecczyźnie członków Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". W takiej sytuacji, jak zawsze wspomnieć chcę Zmarłego, tym razem bliskiego mi człowieka, którego jak dziadka traktowałem.

Zdzisław Dydo urodził się 8 sierpnia 1924 r. w Opatowie w rodzinie Wincentego i Józefy z d. Religi. Do II wojny światowej ukończył dwie klasy gimnazjum, a następnie przysposobił się do zawodu ślusarza.

Leśna Droga Krzyżowa

Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu i nadleśniczy Nadleśnictwa Suchedniów zapraszają na uroczystość otwarcia Leśnej Drogi Krzyżowej. Uroczystość odbędzie się 5 września 2018 r. na terenie Nadleśnictwa Suchedniów - Leśnictwa Michniów przy miejscu pamięci poświęconym rodzinie gajowego Władysława Wikło - ofiar pacyfikacji Michniowa 12 lipca 1943 r.

Tropami żołnierzy "Ponurego"

Znów będę miał dla Państwa materiały do rozdania ponieważ Fundacja Pamięć i Niepodległość dzięki dofinansowaniu ze środków z Programu Współpracy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego z Organizacjami Pozarządowymi w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych z zakresu kultury w 2018 r., wydała przewodnik turystyczny pt. Tropami żołnierzy „Ponurego”.

   

Wydawnictwo ma za zadanie wprowadzić czytelników na szlaki żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”, które działały 75 lat temu na Konecczyźnie. Jest to katalog pomników – głazów pamięci oraz tablic upamiętniających najważniejsze wydarzenia z historii Zgrupowań por. cc. Jana Piwnika „Ponurego”. Przewodnik zawiera opisy pomników wraz z fotografiami i informacjami o wydarzeniu, które zostało upamiętnione. Poza mapą, każde miejsce posiada koordynaty GPS.

Konecki Wrzesień 2018

Zapraszam Państwa już dzisiaj do udziału w obchodach "Koneckiego Września". W tym roku uroczystości odbędą się dokładnie w 75. rocznicę zdobycia Końskich przez dowodzonych przez ppor. cc. Waldemara Szwieca "Robota" żołnierzy II Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" - w dniach 31 sierpnia - 2 września 2018 r.

Poszukiwani żołnierze 2 pp Leg. AK

Ppor. Jan Stec "Zygmunt" (1. z lewej)
z towarzyszami broni
z 1 plut. 6 komp. II/2 pp Leg. AK:
por. Jerzym Sztajgierwaldem "Rozłogiem"
i chor. Janem Siwcem "Dębowskim"

Szanowni Państwo, zwracam się z prośbą o pomoc dla jednego z Czytelników bloga Wokół Wykusu. Pracuje On nad publikacją poświęconą aktywności partyzanckiej w rejonie Ostrowca Świętokrzyskiego. Poszukuje każdej informacji na temat dwóch żołnierzy AK:

• ppor. Jan Stec "Zygmunt", "Wacek" - dowódca 1 plutonu 6 kompanii II batalionu 2 pp Leg. AK; mieszkającego po wojnie w Łodzi;
• sierż. pchor. Franciszek Ryczan "Zefir", "Wichura" - dowódca oddziału dywersyjnego "KRZE-IX", utworzonego w czerwcu 1944 r. przez Komendę Podobwodu AK Ostrowiec Świętokrzyski.

Wieś jako zaplecze oporu wobec Niemców

Od pierwszych dni II wojny światowej polska wieś w sposób całkowicie wymuszony stała się w pełni zaangażowanym uczestnikiem działań zbrojnych i takim pozostała do końca konfliktu. Odegrała ważną rolę w ratowaniu bytu narodu polskiego, a także w pośredniej i bezpośredniej walce o niepodległość Polski. Jak napisał prof. Piotr Matusak, „wieś stała się oparciem dla całokształtu życia narodowego, w tym także politycznego, […] jak i masowej akcji pomocy społecznej oraz powszechnego oporu Polaków. Była też wieś ostoją walki zbrojnej”.

Mieszkańcy prowincji byli świadkami zmagań Wojska Polskiego z atakującymi kraj oddziałami armii III Rzeszy niemieckiej. I chociaż nie posiadali wyposażenia ani uzbrojenia, służyli wsparciem dla polskich żołnierzy. Podczas bitew i potyczek w trakcie wojny obronnej 1939 r. ludność wiejska w pierwszej kolejności udzielała wsparcia aprowizacyjnego dla oddziałów, które zajmowały w pobliżu swe pozycje obronne. Poza obowiązkową pomocą i wynikającą z ustawodawstwa polskiego służebnością materiałową wobec Wojska Polskiego, duża część działań była oddolną inicjatywą społeczeństwa. Chłopi dostarczali stacjonującym w ich okolicy oddziałom polskim żywność. Ponadto informowali o nietypowych sytuacjach, bądź ruchach wojsk nieprzyjacielskich. Udzielali wreszcie kwaterunku dla żołnierzy rzuconych na front. Niejednokrotnie pełnili także funkcje wozaków z własnymi podwodami oraz przewodników po dobrze znanej im okolicy.

Zmarł Andrzej Gawron

Z żalem informuję, że dzisiaj 24 lipca 2018 r. zmarł Andrzej Gawron. Nie służył w Armii Krajowej, ale po 1957 r. związał się ze Środowiskiem Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury"-"Nurt". Przez wiele lat opiekował się pomnikami Środowiska pod Ożarowem, w Woli Grójeckiej i na cmentarzu parafialnym w Ćmielowie. Był także przez szereg lat członkiem Zarządu Środowiska "Ponury"-"Nurt".

Pogrzeb śp. Andrzeja Gawrona odbędzie się w najbliższy czwartek 26 lipca 2018 r. o godz. 14.30 w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Ćmielowie.

Kazimierz Czesław Rybczyński "Sokół" w "Kronice Świętokrzyskiej"

W marcu br. na blogu pisałem o sierż. Kazimierzu Rybczyńskim "Sokole". Dzięki wsparciu jego rodziny udało się zebrać materiały i przygotować kolejny biogram żołnierza oddziału ochrony radiostacji Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK pod dowództwem ppor. Jana Kosińskiego "Inspektora Jacka". 

Jako, że ponad wszystko szanuję słowo pisane w formie tradycyjnej, papierowej, zapraszam Państwa do lektury najnowszego numeru "Kroniki Świętokrzyskiej" - pisma wydawanego przez samorząd gminy Nowa Słupia. W numerze 2/2018 prezentuję biogram sierż. Rybczyńskiego. Mam nadzieję, że tym artykułem rozpocznę cykl biogramów żołnierzy Armii Krajowej, którzy pochodzili z podnóża Łysej Góry.

"Kuryer Kielecki" nt. wsi polskiej podczas II wojny światowej

W dzisiejszym (środowym) numerze "Echa Dnia" znajdą Państwo dodatek - specjalną gazetę okolicznościową "Kuryer Kielecki". Aktualny numer 2 (42) pod tytułem Zapomniani bohaterowie. Wieś polska podczas II wojny światowej przygotowany został przez historyków z Instytutu Pamięci Narodowej, Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Muzeum Wsi Kieleckiej - oddział Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

Portal "Martyrologia Wsi Polskich"

Dzisiaj podczas konferencji prasowej z udziałem dr. Jarosława Szarka - prezesa IPN, dr. Adama Jarubasa - marszałka województwa świętokrzyskiego, dr. Rafała Leśkiewicza - dyrektora Biura Informatyki IPN, Mariusza Masnego - dyrektora Muzeum Wsi Kieleckiej oraz pracowników Delegatury IPN w Kielcach: dr. Tomasza Domańskiego, Leszka Bukowskiego i dr. Marka Jedynaka miała miejsce inauguracja odnowionego portalu edukacyjnego.

Dzięki współpracy Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Wsi Kieleckiej w Internecie od dzisiaj funkcjonuje zmodernizowany portal edukacyjny "Martyrologia Wsi Polskich". Jego pierwotna wersja ruszyła w 2009 r.

  

Nabór artykułów do "Biuletynu Informacyjnego Studium Polski Podziemnej"

Studium Polski Podziemnej w Londynie (którego miałem okazję być już parę razy użytkownikiem) to jedna z najbardziej zasłużonych instytucji naukowo-archiwalnych na Zachodzie. Obecnie zamierza wydać trzynasty już numer „Biuletynu Informacyjnego Studium Polski Podziemnej” w nowej koncepcji.

 

Celem Redakcji "BI SPP" jest umożliwienie utalentowanym studentom i doktorantom historii opublikowania najciekawszych artykułów historycznych tematycznie związanych z Polskim Państwem Podziemnym i Armia Krajową. Projekt ten zarazem zapoczątkuje powstanie „Platformy Młodego Historyka” - miejsca startu dla młodych i obiecujących adeptów historii.

Pomnik "Ponurego" w Wąchocku

Na przestrzeni lat Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”–„Nurt” zrealizowało kilkadziesiąt akcji upamiętnienia swoich towarzyszy broni. Były to tablice w kruchtach kościołów lub skromne pomniki. Weterani Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” i I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów AK są także fundatorami pierwszego w Polsce po 1956 r. figuratywnego obelisku poświęconego oficerowi Armii Krajowej. Dzisiaj, dokładnie w 32. rocznicę posadowienia obelisku na płycie rynku w Wąchocku, okoliczności jego powstania warte są szczegółowego przedstawienia.

Z inicjatywą ufundowania pomnika mjr. Jana Piwnika „Ponurego” wystąpił Andrzej Kasten „Zulejka”, który w 1943 r. służył jako strzelec w I Zgrupowaniu por. Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”.

Komiks o Jerzym Bartniku „Magiku”

„Syn Pułku” – tak mówiło się o najmłodszych, często młodocianych, żołnierzach oddziałów. Jerzy Antoni Bartnik „Magik” (1930–2011) był „Synem Pułku” Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”. Już jako nastolatek zaangażowany był w konspirację ZWZ–AK. Aresztowany razem z rodziną w podwarszawskiej Zielonce i wywieziony do katowni w al. Szucha 25 w Warszawie. Po dwóch przesłuchaniach został zwolniony jako młodociany.

   

W obawie przed kolejnym aresztowaniem wyjechał do Suchedniowa z babcią Zofią Olbrycht, pełniącą rolę długodystansowej łączniczki KG AK i Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”. Pod rozkazami por. Jana Piwnika spędził kilka miesięcy służąc w partyzanckim oddziale. W 1944 r. walczył w Powstaniu Warszawskim, za co otrzymał Order Wojenny Virtuti Militari V kl. Po latach został bohaterem książki Marii Wiśniewskiej pt. „Magik” i „Lalka”. Prawdziwa opowieść o najmłodszym kawalerze Krzyża Virtuti Militari wg Kapituły.

Kielecczyzna. Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej

Nakładem Fundacji "Pomnik - Mauzoleum" w Michniowie i przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego ukazała się nowa książka w opracowaniu Stanisława Krogulca, prezesa tejże fundacji.

  

W pracy Kielecczyzna. Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej przedstawione zostały okoliczności ustanowienia nowego święta państwowego przypadającego na 12 lipca. Kolejno zaprezentowany został zbiorowy portret mieszkańców Michniowa sprzed zagłady wsi.

Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej

W tym roku przypada 75. rocznica pacyfikacji wsi Michniów na Kielecczyźnie, gdzie w dwudniowej akcji represyjnej 12 i 13 lipca 1943 r. Niemcy zabili 204 cywilnych mieszkańców (102 mężczyzn, 54 kobiety oraz 48 dzieci w wieku od 9 dni do 15 lat). Ponadto w tym roku po raz pierwszy obchodzić będziemy nowe święto państwowe - Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej.

Z tej okazji Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach oraz Muzeum Wsi Kieleckiej przygotowało cykl wydarzeń upamiętniających pomordowanych nie tylko w Michniowie, ale we wszystkich 817 polskich wsiach represjonowanych podczas II wojny światowej.

Damy i kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari

Order Wojenny Virtuti Militari
płk. cc. Jana Piwnika "Ponurego"
(zb. Kwatery "Ponurego" w Janowicach,
foto M. Jedynak)

Dzisiaj, 22 czerwca, przypada 226. rocznica ustanowienia najwyższego polskiego odznaczenia wojennego - Orderu Wojennego Virtuti Militari (j. łac. Męstwu wojskowemu – (cnocie) dzielności żołnierskiej). Odznaczenie ustanowione zostało przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 22 czerwca 1792 r. dla  uczczenia zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami po rozpoczęciu wojny polsko-rosyjskiej, przeciwko interwencji Imperium Rosyjskiego i konfederacji targowickiej i w obronie Konstytucji 3 maja.

  

Podczas i po zakończeniu II wojny światowej Orderem Wojennym Virtuti Militari IV klasy zostało odznaczonych 2 żołnierzy (Jan Piwnik "Ponury" i Leszek Zahorski "Leszek Biały"), zaś V klasy odznaczonych zostało 44 żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" i I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów AK "Nurta". Specjalnie dla Państwa udostępniam listę dam i kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Krzyż Wolności i Solidarności dla Wandy Pomianowskiej

Mam zaszczyt poinformować Państwa, że 22 czerwca 2018 r. o godz. 15.00 w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Kielcach (ul. Warszawska 5) odbędzie się ceremonia wręczenia odznaczeń państwowych - Krzyży Wolności i Solidarności 24 działaczom opozycji antykomunistycznej z byłego województwa kieleckiego. W imieniu prezydenta RP aktu dekoracji dokona dr hab. Filip Musiał, dyrektor Oddziału IPN w Krakowie.

Wśród odznaczonych znalazła się także Wanda Salomea Pomianowska "Warta", która podczas II wojny światowej była łączniczką Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" z Komendą Główną AK. Pośmiertnie przyznane odznaczenie zostanie przekazane na ręce członków rodziny Pomianowskich.

Broszura z okazji 30. rocznicy powtórnego pogrzebu "Ponurego"

Dzisiaj rozpoczynają się Uroczystości Wykusowe. Pierwszym punktem programu będzie panel dyskusyjny z okazji 30. rocznicy powtórnego pogrzebu płk. Jana Piwnika "Ponurego". O tym ważnym wydarzeniu u schyłku PRL będą dyskutować historycy z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Komendy Głównej Policji i Instytutu Pamięci Narodowej, a także jeden z członków Komitetu Organizacyjnego Pogrzebu - Mieczysław Sokołowski, siostrzeniec płk. "Ponurego". Na spotkanie zapraszam już dzisiaj na godz. 15.00 do Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Wąchocku.

Temat uroczystości pogrzebowych w czerwcu 1988 r. zdecydowaliśmy się przedstawić również w wersji pisemnej. Dla uczestników I Rajdu Rowerowego Wykus 2018 przygotowane zostały broszury pt. ... 

Panel dyskusyjny w 30. rocznicę powrotu "Ponurego" w Góry Świętokrzyskie

Nadchodzące dni pełne są wydarzeń związanych z tradycją II wojny światowej. Tym razem zapraszam Państwa do Wąchocka. W tamtejszym Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury 15 czerwca br. oficjalnie rozpoczną się tegoroczne uroczystości kombatanckie żołnierzy oddziałów partyzanckich AK "Ponurego" i "Nurta".

 

 

Obchody rozpoczniemy panelem dyskusyjnym z okazji 30. rocznicy powrotu płk. Jana Piwnika "Ponurego" w Góry Świętokrzyskie.

Obrona Terytorialna w Polsce. Przeszłość - przyszłość

Żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej
(foto Michał Niwicz)

Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Kielcach płk Jarosław Molisak ma zaszczyt zaprosić na konferencję pt. Obrona Terytorialna w Polsce. Przeszłość - przyszłość. Obrady odbędą się 14 czerwca 2018 r. w sali konferencyjnej Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach (Okrąglak, sala nr 12).

 
Podczas konferencji będę miał zaszczyt wygłosić referat pt. Taktyka „małej wojny”. Wykorzystanie doświadczeń Armii Krajowej w tworzeniu nowoczesnej Obrony Terytorialnej.

  

Dotychczas tematykę walk partyzanckich podczas II wojny światowej w takim ujęciu prezentowałem tylko podczas zamkniętych wykładów dla oficerów szkolących się na kursach z zakresu współpracy cywilno-wojskowej w Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach. Będzie więc okazja szerzej przedstawić moje wnioski. Zainteresowanych zapraszam do zapoznania się z programem konferencji.

Wieś polska podczas okupacji niemieckiej

Wieś polska podczas okupacji niemieckiej. Obrady rozpoczną się 12 czerwca 2018 r. o godz. 12.00 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Warszawskiej 5 w Kielcach.
Muzeum Wsi Kieleckiej oraz Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach w ramach obchodów ustanowionego przez prezydenta RP „Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej” oraz obchodów 75. rocznicy pacyfikacji Michniowa zapraszają na konferencję popularnonaukową pt.

  

Problematyka udziału mieszkańców wsi polskiej w zmaganiach o odzyskanie niepodległości oraz dyskusja na temat strat poniesionych przez prowincję podczas II wojny światowej są nieobecne w dyskursie publicznym. Dlatego organizatorzy zdecydowali się zwrócić uwagę na aktywność obszarów wiejskich i skalę represji niemieckich poniesionych przez polską wieś. Do debaty zostali zaproszeni zajmujący się dziejami II wojny światowej historycy z Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Wsi Kieleckiej i Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.

Dziennik "Staszka" - fragment 1

Kiedyś ktoś powiedział mi, że przypadek ma na imię Duch Święty. Coś w tym musi być. Wczoraj nanosiłem ostatnie poprawki w Dzienniku Stanisława Wolffa "Staszka". Chwila zastanowienia i udało mi się zidentyfikować dwie nieznane wcześniej fotografie por. cc. Antoniego Jastrzębskiego "Ugora" - cichociemnego, inspektora "Związku Odwetu" w Okręgu Radomsko-Kieleckim AK. Fotografie znajdą się w planowanej na październik książce. Będę o tym na pewno informował.

Ulica Józefa Czernikiewicza "Sęka" w Busku-Zdroju

W obecnych czasach, gdy odchodzą ostatni żołnierze Armii Krajowej, ważne jest by upamiętnić ich czyn zbrojny podczas II wojny światowej, ale i ciężką pracę po jej zakończeniu. Jedną z osób, które zostały docenione i uhonorowane przez społeczność, wśród której mieszkał jest śp. kpt. Józef Nikodem Czernikiewicz „Sęk”. Był żołnierzem 1 plutonu „Oseta” III Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” i I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów AK „Nurta”.

  

Po zakończeniu II wojny światowej na stałe zamieszkał w Busku-Zdroju. Od 1952 r. do emerytury był nauczycielem fizyki w miejscowym Liceum Ogólnokształcącym w Busku-Zdroju, gdzie pracował do emerytury. Prowadził również szkolny chór. Wychował setki mieszkańców ziemi buskiej.

Kotwica Polski Walczącej

Pisałem jakiś czas temu o współczesnych opaskach noszonych przez kombatantów Armii Krajowej. Częstym motywem występującym na nich jest kotwica Polski Walczącej. Warto zatem przyjrzeć się, jak i kiedy oznaka ta pojawiła się i została upowszechniona w szeregach AK podczas II wojny światowej.
   

W rozkazie nr 252/Kdw dowódcy Armii Krajowej z 13 marca 1943 r. dot. uregulowania akcji bieżącej w obszarach i okręgach gen. bryg. Stefan Rowecki „Grabica”, „Grot” określił m.in. zasady działania oddziałów dywersyjnych i partyzanckich podległych Kierownictwu Dywersji "Kedywowi" AK.
   

W swoich wytycznych gen. "Grot" nakazał oficjalnie stosować kotwicę Polski Walczącej jako symbol akcji realizowanych przez Siły Zbrojne w Kraju. W tym miejscu należy przywołać fragment wspomnianego rozkazu.

Wykus 2018 - program

Szanowni Państwo, przedstawiam program tegorocznych uroczystości na Wykusie. Do zobaczenia już niebawem w Lasach Siekierzyńskich! 

Zapraszam na film o "Robocie"

Szanowni Państwo, mam wielką przyjemność zaprosić do obejrzenia udostępnionego w całości (dzień po premierze) filmu pt. Robot. Niezwykła historia Waldemara Szwieca, w reżyserii Wojciecha Niebelskiego i Marka Wrony, scenariusz Marek Jedynak i Wojciech Niebelski, produkcja Fundacja Kultury im. Stefana Kudelskiego, Kielce 2018.

 

Robot - niezwykła historia

Fundacja Kultury im. Stefana Kudelskiego ma zaszczyt zaprosić Państwa na premierę filmu dokumentalnego pt. Robot. Niezwykła historia Waldemara Szwieca.

  

Chyba już sam tytuł zachęca do zapoznania się z obrazem, w którym przedstawiam losy cichociemnego spadochroniarza Armii Krajowej i dowódcy II Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury".

Pokaz premierowy odbędzie się 14 maja br. o godz. 16.00 w Kinie Fenomen w Wojewódzkim Domu Kultury im. Józefa Piłsudskiego w Kielcach przy ul. ks. Piotra Ściegiennego 2. Serdecznie zapraszam!

Epilog 2 pp Leg. AK

Biblioteka Publiczna we Włoszczowie zaprasza na wykład dr. Marka Jedynaka pt. Bitwy pod Olesznem i Chotowem. Epilog 2 Pułku Piechoty Legionów AK. 

  

Spotkanie odbędzie się 25 kwietnia 2018 r. o godz. 17.00 w sali konferencyjnej Biblioteki Publicznej we Włoszczowie. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszam!

Ponury, Nurt i... Kopernik

Serwis "Nauka w Polsce" podał, że "naukowcy odtworzą staropolskie leki i terapeutyki na podstawie recept sprzed 400 lat. Farmaceuci i biotechnolodzy pod kierunkiem historyka z Uniwersytetu Wrocławskiego zrekonstruują i sprawdzą jak działały medykamenty opisywane w historycznych źródłach". Gratuluję pomysłu i życzę powodzenia w badaniach. Jest mi to temat niezmiernie bliski, ponieważ jeden z żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" zajmował się dokładnie takimi badaniami już w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w.

Chcę w tej sytuacji przybliżyć Państwu sylwetkę kpt. dr. n. farm. Zdzisława Adama Mameły ps. "Grom". Urodził się w 1923 r. w Bodzechowie w rodzinie Michała i Marianny z d. Kazimierskiej. Do 1939 r. uczył się w gimnazjum w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Spotkanie w ramach Miesiąca Pamięci Narodowej

Sołtys Rogowa oraz Wiejski Dom Kultury w Rogowie k. Końskich zapraszają 19 kwietnia 2018 r. na godz. 17.00  na spotkanie w ramach Miesiąca Pamięci Narodowej.

  

Konecki historyk Marian Wikiera i sołtys Rogowa Marek Kozerawski przybliżą sylwetki żołnierzy AK i członka GL pochodzących z podkoneckiej wsi. Cztery sylwetki, cztery drogi przez wojenną pożogę, wszyscy związani z jedną wsią. Warto przybyć i posłuchać. Zaprezentowane zostaną sylwetki nw. osób:

Motocyklem w poszukiwaniu idei

Chciałbym dziś Państwu zarekomendować książkę nie tylko dla motocyklistów - Motocyklem w poszukiwaniu idei Grzegorza Panka to zapis z kilkunastu podróży jednośladem po Polsce. Autor dotarł także w Góry Świętokrzyskie do miejsc związanych ze Zgrupowaniami Partyzanckimi AK "Ponury" i I batalionem 2 pp Leg. AK "Nurta".

  

Odznaka Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury"-"Nurt"

Odznaka Środowiska "Ponury"-"Nurt"
(foto Marek Jedynak)

Przedstawiam Państwu temat, który niestety należy stale przypominać. Powodem tego jest prawdopodobnie uniwersalność, prostota, klasyka i to coś, co posiada ta piękna odznaka...

   

Weterani oddziałów partyzanckich Armii Krajowej płk. Jana Piwnika „Ponurego” i mjr. Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta” przywiązani byli do wzorców wyniesionych z okresu Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej. Jako skupisko ludzi wywodzących się z jednej formacji zbrojnej, pragnęli wyróżniać się na tle pozostałych grup kombatanckich. Te tendencje dodatkowo powiększała ich niezależna działalność w Środowisku Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”–„Nurt”. Umożliwiła im to znana dziś w Polsce i bezbłędnie kojarzona odznaka. Świadczy to o jej uniwersalności, trafnym wyborze i przede wszystkim prostocie elementów, z których się składa.

Opaski Armii Krajowej

Opaska gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora",
dowódcy Armii Krajowej

Podczas kombatanckich uroczystości możemy spotkać się z przeróżnymi wariacjami na temat biało-czerwonych opasek, noszonych przez weteranów. Z resztą nie tylko weterani, ale i zdecydowanie młodsi sympatycy Armii Krajowej obecnie noszą opaski. Najczęściej można zobaczyć na nich litery „AK”, kotwicę Polski Walczącej lub orła białego, nazwę miejscowości, gdzie działa koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Spotkać się można także z innymi „wariacjami na temat”, ale te pozwolę sobie akurat przemilczeć…

   

Różnorodność widać także w sposobie noszenia opasek. Część osób zakłada je na lewe ramię, część – na prawe. Obecnie pod tym względem panuje całkowita dowolność. Można zawsze powiedzieć, że liczy się symbol, pamięć o czynie zbrojnym AK itd. Jak to jednak było podczas II wojny światowej? Kto, gdzie i kiedy zaczął występować regularnie z biało-czerwonymi opaskami? Czy żołnierze AK nosili je przez całą wojnę?

Kazimierz Czesław Rybczyński "Sokół"

W pobliżu obozowiska Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" na Wykusie w Lasach Siekierzyńskich stacjonował także wydzielony oddział ochrony radiostacji Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK pod dowództwem ppor. Jana Kosińskiego "Inspektora Jacka". Ugrupowanie to zostało zdziesiątkowane podczas III obławy na Wykusie 28 października 1943 r. Przeżyli nieliczni. Kilku z nich dołączyło do Zgrupowań pod dowództwem por. cc. Jana Piwnika "Ponurego". Kilku opuściło las i powróciło do konspiracji.

Jednym z żołnierzy "Inspektora Jacka" był sierż. Kazimierz Czesław Rybczyński "Sokół". Urodził się 21 marca 1909 r. w Słupi Nowej w rodzinie Stefana i Anny z d. Gajewskiej. Ochrzczony został w parafii pw. św. Wawrzyńca w Nowej Słupi.

Stanisław Wolff - partyzancki kronikarz

Szanowni Państwo, zapraszam serdecznie do lektury numeru 9/2018 z 4 marca 2018 r. "Tygodnika eM". Prezentuję w nim sylwetkę st. strz. z cenz. Stanisława Wolffa "Babińskiego", "Staszka". Znawcy dziejów Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" doskonale wiedzą, kim był "Staszek". Pozostałym zdradzę, że był autorem dziennika pisanego na bieżąco podczas walk w 1943 r. Z oddziałów dowodzonych przez por. Jana Piwnika "Ponurego" zachowały się tylko dwa memuary.

Wersję pdf można pobrać tutaj.

Losy Wyklętych - żołnierze AK w konspiracji niepodległościowej

Delegatura IPN w Kielcach zaprasza nauczycieli i uczniów na spotkania edukacyjne z okazji Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych". Zaplanowane zostały spotkania w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Warszawskiej 5 w terminach: 28 lutego godz. 10.00, 6 marca godz. 10.00, 7 marca godz. 12.00, 8 marca godz. 10.00 oraz 12.00, 9 marca godz. 10.00. W programie spotkań znajduje się prelekcja historyka z kieleckiej delegatury IPN na temat powojennego podziemia niepodległościowego oraz projekcja filmu Zapora w reż. K. Starczewskiego.

   

Ponadto zapraszamy również na wykład otwarty dr. Marka Jedynaka pt. Losy Wyklętych - żołnierze AK w konspiracji niepodległościowej w dniu 6 marca 2018 r. o godz. 17.00, oczywiście także w Centrum Edukacyjnym IPN "Przystanek Historia" przy ul. Warszawskiej 5 w Kielcach.