Kotwica Polski Walczącej

Pisałem jakiś czas temu o współczesnych opaskach noszonych przez kombatantów Armii Krajowej. Częstym motywem występującym na nich jest kotwica Polski Walczącej. Warto zatem przyjrzeć się, jak i kiedy oznaka ta pojawiła się i została upowszechniona w szeregach AK podczas II wojny światowej.
   

W rozkazie nr 252/Kdw dowódcy Armii Krajowej z 13 marca 1943 r. dot. uregulowania akcji bieżącej w obszarach i okręgach gen. bryg. Stefan Rowecki „Grabica”, „Grot” określił m.in. zasady działania oddziałów dywersyjnych i partyzanckich podległych Kierownictwu Dywersji "Kedywowi" AK.
   

W swoich wytycznych gen. "Grot" nakazał oficjalnie stosować kotwicę Polski Walczącej jako symbol akcji realizowanych przez Siły Zbrojne w Kraju. W tym miejscu należy przywołać fragment wspomnianego rozkazu.

III. Zasady działania.
Działania powyższe planują i zarządzają ich wykonanie K[o]m[en]d[an]ci Obszarów i Okręgów. Starają się objąć niemi cały teren, nadający się do ich wykonania zależnie od rodzaju działania. Nasilają lub osłabiają akcję bojową zgodnie z moimi ogólnymi wytycznymi w tej sprawie. Przestrzegają następujących zasad:

• Akcję bojową prowadzić wg z góry opracowanego planu.
• Każde działanie gruntownie przygotować. Zachować tajemnicę przygotowań.
• Uderzać zdecydowanie i skutecznie.
• Działać przez zaskoczenie.
• Starannie likwidować akcję po jej zakończeniu.
• Uderzenia zasadniczo wykonywać pod własną firmą. Zostawiać – gdzie się da – znak W[ojska] P[olskiego] wpleciony w kotwicę (patrz Biul[etyn] Inf[ormacyjny] nr [15] z dn[ia 16 kwietnia 1942 r.]). [1]
• W zarodku tłumić wszelkie objawy anarchii, do której może prowadzić przerost inicjatywy u podwładnych lub tendencyjne i nielojalne działanie obcych grup dywersyjnych np. sowieckich, występujących pod płaszczykiem polskim. [2]

Co ciekawe, w latach 1942-1943 symbol Polski Walczącej popularny był w konspiracji miejskiej - przede wszystkim w Warszawie. W tym czasie w oddziałach partyzanckich AK - pomimo rozkazu - w ogóle nie występował. Upowszechnił się dopiero w 1944 r. z chwilą odtwarzania Sił Zbrojnych w Kraju. Ale o tym opowiem przy innej okazji.

dr Marek Jedynak

_____________________________

[1] W oryginalnym dokumencie obok rozkazu odręcznie narysowana została kotwica Polski Walczącej. Prezentuję ją jako grafikę do niniejszego wpisu. Prawdopodobnie jest to szkic wykonany odręcznie przez gen. Stefana Roweckiego "Grota".

[2] Rozkaz w całości został opublikowany w: Dokumenty do dziejów Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury", wstęp i opracowanie Marek Jedynak, Kielce-Kraków 2014, s. 72-74.

PS. Tak, ten tekst już był na jednej z innych moich stron. W ramach łączenia badań pozwoliłem sobie na dołączenie go do głównego bloga.