Krzyż Wolności i Solidarności dla Wandy Pomianowskiej

Mam zaszczyt poinformować Państwa, że 22 czerwca 2018 r. o godz. 15.00 w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Kielcach (ul. Warszawska 5) odbędzie się ceremonia wręczenia odznaczeń państwowych - Krzyży Wolności i Solidarności 24 działaczom opozycji antykomunistycznej z byłego województwa kieleckiego. W imieniu prezydenta RP aktu dekoracji dokona dr hab. Filip Musiał, dyrektor Oddziału IPN w Krakowie.

Wśród odznaczonych znalazła się także Wanda Salomea Pomianowska "Warta", która podczas II wojny światowej była łączniczką Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" z Komendą Główną AK. Pośmiertnie przyznane odznaczenie zostanie przekazane na ręce członków rodziny Pomianowskich.

Krzyż Wolności i Solidarności
(foto IPN)

W tym miejscu należy w kilku słowach przybliżyć sylwetkę odznaczonej. Wanda Salomea Pomianowska „Warta” (1919-2003) podczas II wojny światowej przebywała w Kolonii Radkowice. Była zaprzysiężona w Armii Krajowej. Pełniła funkcję łączniczki pomiędzy Komendą Główną AK a "Kedywem" Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK i oddziałami partyzanckimi, w tym Zgrupowaniami Partyzanckimi AK "Ponury". W pierwszych latach po zakończeniu wojny przeprowadziła się do Warszawy, gdzie podjęła przerwane w 1939 r. studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1950–1954 była asystentką prof. Witolda Doroszewskiego w Katedrze Języka Polskiego UW. W 1960 r. obroniła pracę doktorską, a w 1970 r. – habilitację w zakresie filologii polskiej i słowiańskiej. Jednocześnie w latach 1954–1973 pracowała jako adiunkt w Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Przedmiotem jej badań były gwary, nie tylko z obszaru Polski, ale również z terenu byłej Jugosławii. W 1968 r. przeszła na wcześniejszą emeryturę. W czerwcu 1972 r. otrzymała stopień docenta w Instytucie Badań Literackich PAN. Od początku lat siedemdziesiątych do 1982 r. pracowała jako nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach, prowadząc jednocześnie badania nad gwarą regionu świętokrzyskiego. Udokumentowała i spopularyzowała twórczość ludowych poetek Katarzyny Zaborowskiej i Marii Cedro-Biskupowej. Po przerwie wymuszonej działalnością polityczną i społeczną, do czynnej pracy naukowej powróciła w 1990 r., wiążąc się z Instytutem Słowianoznawstwa PAN.

 

Więcej na temat sylwetki Wandy Pomianowskiej "Warty" znajdą Państwo w opracowaniu Jolanty Kuklińskiej, Zapal gwiazdę, które ukazało się w jednodniówce "Wykus" 2016, nr 21, s. 4.

Więcej na temat wszystkich odznaczonych znajdą Państwo na portalu Instytutu Pamięci Narodowej.