Pomnik "Dzika" i "Kaktusa" - zbiórka

Od mjr. Mariana Świderskiego "Dzika" i Jego wielkiej spuścizny zaczęło się moje badanie losów weteranów Armii Krajowej w czasach PRL. Nie można zatem zapominać o tym ważnym dla ruchu kombatanckiego człowieku. Razem z nim w tandemie od zawsze był ppor. Edmund Rachtan "Kaktus", który wspierał "Dzika" we wszystkich inicjatywach. Dlatego Ich dwóch Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury"-"Nurt" i władze Starachowic zdecydowały się uhonorować i uwiecznić. Poniżej załączam apel i informację na temat projektowanego pomnika, który miejmy nadzieję, że zostanie odsłonięty podczas nadchodzących uroczystości wykusowych w czerwcu 2019 r.

Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele,

W dniu 15 czerwca 2018 r. prezydent Starachowic Pan Marek Materek oraz prezes Okręgu Pan Rafał Obarzanek podpisali list intencyjny dotyczący odsłonięcia w dniu 15 czerwca 2019 r. pomnika dwóch zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej mieszkających w Starachowicach Mariana Świderskiego ps. „Dzik” oraz Edmunda Rachtana ps. „Kaktus”.

Załączone zdjęcie jest propozycją wyjściową pomnika przygotowaną przez Pana Prof. Karola Badynę – polskiego rzeźbiarza.

Z naszej strony zadeklarowaliśmy, że 30% kwoty potrzebnej do wybudowania pomnika przekazane będzie przez Środowisko i pochodzić będzie z darowizn jakie zostaną wpłacone na konto Środowiska.

W związku z tym zwracamy się do Państwa z prośbą o wpłatę darowizn na konto:
Bank PKO BP: 42 1020 1097 0000 7602 0105 6241
Tytuł: Darowizna pomnik „Dzika” i „Kaktusa”
  
Wszyscy darczyńcy będą uwzględnieni w specjalnym zestawieniu, które zostanie umieszczone pod pomnikiem – ku potomnym.

Poniżej przedstawiam życiorys żołnierzy:

Mjr rez. piech. Marian Jan Świderski „Dąb”, „Ryś”, „Dzik” (1910–1998)
Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Bodzentynie. Podporucznik rezerwy Wojska Polskiego. W 1939 r. współorganizator konspiracyjnych „trójek” w Bodzentynie, a następnie jeden z współtwórców Podobwodu ZWZ–AK Bodzentyn. Od końca 1942 r. oficer szkoleniowy w Oddziale Partyzanckim AK „Chłopcy z lasu” pod dowództwem ppor. Euzebiusza Domoradzkiego „Grota”.

Razem z oddziałem 11 czerwca 1943 r. dołączył do I Zgrupowania Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” pod dowództwem por. cc. Jana Piwnika „Ponurego”. W Zgrupowaniach pełnił funkcję oficera szkoleniowego 1 plutonu I Zgrupowania. Po 28 października 1943 r. objął dowództwo nad tym plutonem.

W 1944 r. w trakcie odtwarzania Sił Zbrojnych w Kraju Zgrupowania zostały przeorganizowane w I batalion 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Podczas akcji „Burza” ppor. Marian Świderski „Dzik” dowodził 2 kompanią tegoż batalionu. Po rozformowaniu 2 pp Leg. AK, od 14 listopada 1944 r. był dowódcą „garnizonu świętokrzyskiego” w rejonie Bodzentyna, gdzie przebywali zwolnieni ze służby w oddziale żołnierze. Wojnę zakończył w stopniu porucznika.

W 1945 r. zaangażował się w działalność podziemia antykomunistycznego na Kielecczyźnie, a następnie na Opolszczyźnie. Represjonowany przez UB w 1947 r., więziony i oskarżony o zbrodnie w okresie II wojny światowej. Z braku dowodów został zwolniony.

Od początku lat pięćdziesiątych do końca lat osiemdziesiątych XX w. był inwigilowany przez aparat bezpieczeństwa. Pomimo tego, w 1957 r. został przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika – Kapliczki na Wykusie. Kapliczka Matki Bożej Bolesnej odsłonięta została 15 września 1957 r. dając początek Środowisku Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”.

Do końca życia był jednym z najaktywniejszych liderów środowiska kombatantów działających nieformalnie i całkowicie poza auspicjami ZBoWiD. Pozostawił po sobie nie tylko trwające do dzisiaj największe uroczystości kombatanckie w regionie. Z jego inicjatywy i przy jego udziale ufundowano i odsłonięto ok. 100 pomników i tablic pamiątkowych poświęconych walkom Armii Krajowej na Kielecczyźnie. Swoją wojenną działalność opisał we wspomnieniach Wśród lasów, wertepów.

W 1970 r. został awansowany na kapitana rezerwy piechoty; w 1990 otrzymał awans na stopień majora rezerwy piechoty. 15 czerwca 1991 r. wybrany został dożywotnio na przewodniczącego Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”.

Za swoją wojenną służbę i powojenną kombatancką aktywność otrzymał m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Walecznych po raz 1 i 2, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Medal Wojska po raz 1, 2, 3 i 4, Złoty Medal Za zasługi dla obronności kraju, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Srebrny Medal Za zasługi dla obronności kraju, Medal Pro Fide et Patria.

Ppor. Edmund Jan Rachtan „Oset”, „Kaktus” (1926–2003)
Od lutego 1942 r. do czerwca 1944 r. żołnierz konspiracyjnej placówki Starachowice – Łazy w Podobwodzie AK Starachowice. Przeszkolony w zakresie wywiadu, łączności i kolportażu. W czerwcu 1944 r. razem z żołnierzami placówki AK w Pawłowie pod dowództwem ppor. Zdzisława Witebskiego „Poraja” wszedł w skład I batalionu 2 pp Leg. AK. Walczył pod rozkazami plut. Alfonsa Fiszlaka „Gajowego” w 2 plutonie 3 kompanii tegoż batalionu. Wojnę zakończył w stopniu kaprala i z Krzyżem Walecznych za męstwo w bitwach pod Lipnem i Chotowem 29–30 października 1944 r.

Od 14 listopada 1944 r. do maja 1945 r. przebywał na placówce 2 pp Leg. AK w Wąchocku. Po rozwiązaniu AK grupa ta przekształciła się w placówkę poakowskiej organizacji „Nie” i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj pod dowództwem sierż. Stanisława Skorupki „Smreka”.
Po rozbiciu struktur „Nie”–DSZ w Wąchocku w 1945 r. powrócił do rodzinnych Starachowic, gdzie podjął dalszą naukę. Był również aktywnym instruktorem Hufca ZHP w Starachowicach.

Od 1949 r. do końca lat osiemdziesiątych XX w. inwigilowany przez organy bezpieczeństwa państwa. Trzykrotnie aresztowany pod zarzutem udziału w organizacjach antykomunistycznych. Pomimo tego, w 1957 r. został członkiem Komitetu Budowy Pomnika – Kapliczki na Wykusie. Kapliczka Matki Bożej Bolesnej odsłonięta została 15 września 1957 r. dając początek Środowisku Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”.

Do końca życia – podobnie jak Marian Świderski „Dzik” – był jednym z najaktywniejszych liderów środowiska kombatantów działających nieformalnie i całkowicie poza auspicjami ZBoWiD. Pozostawił po sobie nie tylko trwające do dzisiaj największe uroczystości kombatanckie w regionie. Przy jego udziale ufundowano i odsłonięto ok. 100 pomników i tablic pamiątkowych poświęconych walkom Armii Krajowej na Kielecczyźnie.

W 1989 r. był organizatorem, a następnie wieloletnim prezesem Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Starachowicach. Był również członkiem Zarządu Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt”. W 2000 r. został mianowany na stopień podporucznika.

Za swoją wojenną służbę i powojenną kombatancką aktywność otrzymał m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Medal Wojska po raz 1, 2 i 3, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 r.